گروه اقتصادی/روز پنجشنبه در هفتاد و پنجمین برنامه پویش تدبیر و امید برای جهش تولید طرح‌های ملی وزارت نفت در سراسر کشور با حضور ویدئوکنفرانسی رئیس جمهوری افتتاح شد، ۲ هزار و ۸۰۹ روستا با ۱۸۱ هزار و ۵۷۶ خانوار و اعتباری بالغ بر ۴ هزار و ۱۰۸ میلیارد تومان و ۲۱ شهر با ۲۵۱ هزار و ۶۸۹ خانوار و اعتبار بالغ بر هزار و ۵۰ میلیارد تومان گازدار شدند. ۴ هزار و ۶۶۴ واحد صنعتی با اعتبار هزار و ۱۷۳ میلیارد تومان نیز گازرسانی شد. همچنین ۴ واحد تأسیسات تقویت فشار گاز در استان‌های خوزستان، فارس و واحد شیرین‌سازی برش سبک مجتمع پتروشیمی بوعلی سینا بندر امام خمینی (ره) نیز با دستور رئیس جمهوری افتتاح شد که در مجموع اعتبارات این طرح‌ها، ۱۳۷۰۰ میلیارد تومان برآورد شده است. رئیس جمهوری اتصال بیش از 2 هزار و 800 روستا و 21 شهر کشور به شبکه گازرسانی در هفتاد و پنجمین هفته از افتتاح طرح‌های ملی را افتخار‌آمیز خواند و گفت: امروز در زمینه گازرسانی به معیار 95 درصد در کشور رسیده‌ایم که شاید در سطح جهانی بی‌نظیر باشد، این رقم یک افتخار برای دولت های یازدهم و دوازدهم است و پاسخ قاطع به کسانی است که در گوشه و کنارنسبت به این دولت با بی‌انصافی حرف می‌زنند. حسن روحانی روز پنجشنبه در هفتاد و پنجمین پویش تدبیر و امید برای جهش تولید و در آیین افتتاح طرح‌های ملی وزارت نفت در حوزه گازرسانی شهری، روستایی و صنعتی، اظهار داشت: منتقدان دولت شاهد باشند که فقط در یک موضوع گازرسانی این دولت نسبت به کل دولت‌های گذشته از زمان رژیم گذشته تا سال 92، 2.5 برابر کار انجام داده است و امروز کار گازرسانی در کشور تقریباً به اتمام رسیده است که به آن افتخار می‌کنیم. وی تأکید کرد: تحول بسیارعظیم و بزرگی در گازرسانی در کشور انجام گرفته است. گازرسانی در روستاها در آغاز این دولت حدود 54 درصد بوده و اکنون به
85 درصد رسیده است و گازرسانی در مناطق شهری با 99.98 درصد تقریباً به صددرصد رسیده است. همچنین گازرسانی به روستاها در خراسان جنوبی در این هشت سال نسبت به هشت سال قبل 25 برابر شده است. روحانی در ادامه به موفقیت‌ها و افتخارات کسب شده در این دولت در بخش نفت اشاره کرد و گفت: در این دولت بیش ازهر زمان دیگر حقوق ملت در بخش نفت و گاز تأمین شده است و در زمینه استفاده از میدان‌های مشترک نفت و گاز نسبت به حقوق ملت توجه خاص و ویژه‌ای داشته‌ایم. وی اضافه کرد: درهمین راستا درحالی که در پارس جنوبی بخش اعظم گاز را قطر استفاده می‌کرد، امروز به اندازه آنها، حتی کمی بیشتر، از گاز پارس جنوبی استفاده می‌کنیم. از آنچه سال 92 بوده تا امروز، بهره‌برداری از این میدان مشترک 2.5 برابر شده است. همچنین درغرب کارون که با عراق مشترک هستیم، امروز بیش از 5 برابر آنچه در سال 92 استفاده می‌کردیم، استفاده می‌کنیم.
خودکفایی در بنزین و گازوئیل
رئیس جمهوری همچنین توجه به محیط زیست را از دیگر ویژگی‌های دولت تدبیر و امید عنوان کرد و گفت: در این دولت به محیط زیست توجه ویژه‌ای صورت گرفته و امروز
76 درصد بنزین مصرفی کشور یورو 4 و منطبق با استانداردهای جهانی است، جمع‌آوری فلرها و جلوگیری از سوختن آن و گازرسانی به روستاها اقدام مهم دیگری در حفاظت از محیط زیست و تخریب جنگل‌ها است که در این دولت انجام شد. روحانی در ادامه خودکفایی در تولید بنزین و گازوئیل و حتی گاز بویژه در فصول سرد سال را مسأله مهم دیگر عنوان کرد و افزود: درحالی که تا پیش از این دولت برای تأمین کافی بنزین و گازوئیل و حتی گاز در فصول سرد سال نیازمند واردات بودیم، امروز صادرکننده بنزین و گازوئیل هستیم و بخش قابل توجهی از ارز مورد نیاز واردات کشور از محل درآمدهای به دست آمده از صادرات فرآورده‌های نفتی تأمین می‌شود. من دچار حیرتم از آنهایی که گاهی وقت‌ها کنار و گوشه‌ای می‌نویسند این دولت چه کار کرده است؟ این دولت فرض بگیریم هیچ کاری نکرده، اگر چه دولت در همه بخش‌ها به عملکرد خود افتخار می‌کند و با افتخار حرف می‌زند.
وعده آب و برق رایگان محقق شد
رئیس جمهوری با بیان اینکه دولت دوازدهم وعده امام راحل در رایگان شدن آب و برق و حتی گاز برای اقشار کم‌مصرف را که عمدتاً اقشار کم درآمد کشور هستند، محقق کرد، گفت: متأسفانه خیلی کم به این موضوع پرداخته می‌شود، چرا که برخی فکر می‌کنند اگراین مسائل را بیان کنند، افتخاری برای دولت دوازدهم خواهد بود.
روحانی افزود: امام(ره) به مردم گفته بود که آب، برق و بلیت اتوبوس را مجانی می‌کنیم که ما به جای اتوبوس، گاز را آوردیم. آب و برق و گاز رایگان را که امام در بهشت زهرا به مردم گفته بود، در دولت دوازدهم اجرا و عملیاتی شد. این جزو افتخارات ما و جزو افتخارات نظام است و دهن آنهایی که با توهین نسبت به امام(ره) صحبت می‌کردند، برای همیشه بسته شد و برای همیشه آن حرف‌های ناروایی که می‌زدند پایان پیدا کرد.
خداحافظی با مدارس کپری
روحانی همچنین اتصال 98 درصدی روستاهای کشور به شبکه ارتباطات پرسرعت کشور، گسترش شبکه بهداشت، گسترش شبکه راه‌ها و توسعه عظیم مدارس و آموزش را از دیگر دستاوردهای پرافتخار دولت تدبیر و امید برشمرد و تصریح کرد: مدارس کپری دراین دولت برای همیشه برچیده شد و امروز به لطف اقدامات توسعه‌ای برای روستاها، فاصله روستاها و شهرها به سرعت درحال کم شدن بوده و درنتیجه روند مهاجرت معکوس، شدت یافته است. رئیس جمهوری در ادامه به آمار آبرسانی روزانه به حدود 9 تا 10 روستا و اتصال روزانه 20 روستا به شبکه ارتباطات پرسرعت کشور اشاره و خاطرنشان کرد: درحالی که تا پیش از این دولت مجموع روستاییانی که به آب آشامیدنی سالم دسترسی داشتند زیر یک میلیون نفر بود، امروز بیش از 10 میلیون نفر به آب آشامیدنی سالم دسترسی دارند.
روحانی این دستاوردها را پاسخی دندان‌شکن به تحریم‌کنندگان ایران توصیف کرد و گفت: اگر برخی بوروکراسی‌ها از جمله بوروکراسی پارلمانی نبود تاکنون تحریم هم تمام شده بود. بوروکراسی فقط در عرصه ادارات نیست و در سایر حوزه‌ها نیز شاهد آن هستیم و امیدواریم همه انواع بوروکراسی در کشور اصلاح شود.

برش
پارس جنوبی دیگری نداریم، بهینه‌سازی ضروری است

وزیر نفت با اشاره به پوشش ۹۵.۱ درصدی جمعیت کشور از نعمت گاز طبیعی گفت: بدون اجرای طرح‌های بهینه‌سازی بویژه در نیروگاه حرارتی نمی‌توانیم در آینده تراز بین تولید و مصرف گاز را حفظ کنیم، زیرا ما پارس جنوبی دیگری نداریم. بیژن زنگنه در آیین بهره‌برداری از طرح‌های ملی وزارت نفت اظهار کرد: وزارت نفت با اتکا به افزایش ۲.۵ برابری برداشت گاز از میدان گازی پارس جنوبی از سال ۱۳۹۲ تاکنون و مجموعه اقدام‌های انجام شده در زمینه توسعه شبکه انتقال و گازطبیعی موفق شد تعداد روستاهای بهره‌مند از نعمت گاز طبیعی را از ۱۴ هزار در سال ۱۳۹۲ به نزدیک ۳۵ هزار روستا در سال گذشته که معادل ۲.۵ برابر است، برساند.
تدوین سند گازرسانی دولت تدبیر و امید
زنگنه با اشاره به اینکه تاکنون به بیش از ۲۰ هزار روستا با بیش از یک میلیون و ۷۷۰ هزار خانوار و ۱۹۴ شهر با نزدیک ۶۵۰ هزار خانوار گازرسانی شده است، افزود: هم‌اکنون ۹۸.۴ درصد جمعیت شهری و ۸۴.۶ جمعیت روستایی و درمجموع بیش از ۹۵ درصد کل جمعیت کشور از نعمت گاز طبیعی بهره‌مند هستند، این درحالی است که سال ۹۲ جمعیت شهری ۹۵ درصد و جمعیت روستایی ۵۴ درصد و در مجموع ۸۵ درصد زیر پوشش شبکه گازرسانی قرار داشتند. وی تصریح کرد: جزئیات کامل گازرسانی در دولت‌های یازدهم و دوازدهم در استان‌های مختلف کشور درقالب سندی، تدوین و در اختیار رئیس جمهوری قرار گرفته که سند مهمی است، این سند در اختیار مردم هم گذاشته می‌شود. وزیر نفت گفت: با اقداماتی که طی سال‌های اخیر صورت گرفت، امکان افزایش ۹۰ درصدی صادرات گاز هم فراهم شد. مجموعه طرح‌های گازرسانی و انتقال گاز با استفاده از ظرفیت بند «ق» تبصره ۲ قانون بودجه سال ۱۳۹۳ و ماده ۱۲ قانون رفع موانع تولید رقابت‌پذیر انجام شده که هیچ تحمیل بار مالی به بودجه دولت نداشته و تنها از محل ایجاد درآمد جایگزینی سوخت مایع با گاز طبیعی اجرا شده است. وی با بیان اینکه تاکنون بیش از ۸۰ هزار میلیارد تومان در این مجموعه هزینه شده که به قیمت امروز معادل ۱۳ میلیارد دلار است، گفت: از این رقم ۴۱ هزار میلیارد تومان برای گازرسانی روستایی و شهرهای کوچک و ۴۳ هزار میلیارد تومان در حوزه شبکه انتقال گاز هزینه شده است.
افزایش ۴ برابری صادرات فرآورده‌های نفتی
وزیر نفت ادامه داد: از ابتدای سال ۱۳۹۳ تاکنون بیش از ۵۸ میلیارد لیتر فرآورده مایع به ارزش حدود بیش از ۲۶ میلیارد دلار آزاد شده و صادرات فرآورده نفتی در سال گذشته نسبت به سال ۱۳۹۲ بیش از چهار برابر شده است. یکی از دلایل بالا رفتن صادرات فرآورده‌های نفتی در سال‌های اخیر توسعه گازرسانی بوده است که ما توانستیم حجم زیادی از فرآورده‌ها را صرفه‌جویی و صادر کنیم.
گاز در منطقه سیستان
زنگنه با بیان اینکه طرح‌های گازرسانی به ۲۱ شهر، ۹ استان، ۲۸۰۹ روستا در ۳۱ استان و ۴۶۶۴ واحد صنعتی در ۲۷ استان با هزینه ۶۳۳۰ میلیارد تومان به بهره‌برداری ‌رسید، اظهار کرد: در ادامه این اقدام‌ها اکنون گازرسانی به ۲۵۰۰ روستا مشتمل بر ۱۷۰ هزار خانوار و ۲۷ شهر مشتمل بر ۱۲۷ هزار خانوار از جمله تکمیل انتقال گاز به زابل، خاش، میرجاوه، چابهار، بندرلنگه و کیش در حال اجراست. وی تصریح کرد: انتظار می‌رود در بحث گازرسانی به استان سیستان‌وبلوچستان که همواره مورد توجه شما (رئیس جمهوری) بوده است گازرسانی به منطقه سیستان، خاش، پالیزان و میرجاوه در مجموع با هزینه ۲۳۰۰ میلیارد تومان طی ماه‌های آینده به بهره‌برداری برسد. پیشرفت فیزیکی خط لوله انتقال گاز ایرانشهر به چابهار و کنارک اکنون
۸۲ درصد است و طبق برنامه تا پایان سال باید به نتیجه برسد.

حامد جیرودی/ مرحله گروهی یورو 2020 چهارشنبه شب با برگزاری بازی‌های گروه F پیگیری شد تا تکلیف تیم‌های صعودکننده از گروه مرگ هم مشخص شود. در این بازی‌ها،نبرد فرانسه و پرتغال با تساوی 2-2 به پایان رسید. رونالدو (30 و 60 پنالتی) برای پرتغال و بنزما 45 (پنالتی) و 47 برای فرانسه گلزنی کردند. دیدار آلمان و مجارستان هم 2-2 به پایان رسید. در این مسابقه، مجارستان با گل آدام زالای (11) پیروز به رختکن رفت ولی ‌هافرتس (66) بازی را به تساوی کشاند اما شافر 2 دقیقه بعد دوباره مجارها را پیش انداخت و شانس تیمش را برای صعود افزایش داد اما این پایان کار نبود و لئون گورتسکا (84) برای آلمان گل زد تا ژرمن‌ها به سختی موفق به صعود شوند و پس از فرانسه 5 امتیازی، با 4 امتیاز و به عنوان تیم دوم راهی مرحله بعد شوند. پرتغال هم با همین تعداد امتیاز در رده سوم قرار گرفت و صعود کرد و مجارستان هم با 2 امتیاز با جام وداع کرد. یواخیم لوو، سرمربی تیم ملی آلمان پس از تساوی تیمش مقابل مجارستان و صعود دشوار مانشافت گفت: «مقابل مجارستان یک بازی هیجانی داشتیم؛ تیم‌های کوچک، خوب دفاع می‌کنند.» و مارکو روسی، سرمربی مجارستان هم از عملکرد شاگردانش مقابل آلمان تمجید ویژه‌ای انجام داد و در واکنشی جالب گفت: «باورکردنی نیست که آلمان بعد از تساوی جشن می‌گیرد.»

 رونالدو به دایی رسید
اما بازی پرتغال و فرانسه با یک اتفاق مهم همراه بود و کریستیانو رونالدو، فوق ستاره تیم ملی پرتغال با دبل در این مسابقه 109 گله شد تا به رکورد علی دایی، اسطوره فوتبال ایران در آقای گلی فوتبال جهان برسد. رونالدو همچنین موفق شد تا مجموع گل‌های خود در یورو و جام جهانی را به عدد 21 برساند و به اولین بازیکن اروپایی مبدل شد که به این تعداد گل می‌رسد. او 7 گل در جام جهانی و 14 گل هم در یورو زده است. دایی پس از این اتفاق در پستی که در صفحه‌اش منتشر کرد، نوشت: «این باعث افتخار من است که این موفقیت قابل توجه به رونالدو اختصاص دارد. قهرمان بزرگ فوتبال و یک انسان‌دوست دغدغه‌مند که الهام‌بخش افراد زیادی در سراسر دنیا شده و روی زندگی‌شان تأثیرگذاشته است.» فوق ستاره پرتغالی هم با انتشار استوری در اینستاگرامش از اسطوره فوتبال ایران تشکر کرد و نوشت: «قهرمانان واقعی برای همیشه قهرمان می‌مانند. من خیلی مفتخرم که چنین سخنان مهربانانه‌ای از طرف یک الگوی بزرگ مثل شما را (در مورد خودم) خواندم. ممنون علی دایی.»

واکنش‌ها به برابری 2 اسطوره پرتغالی و ایرانی
رسیدن رونالدو به رکورد دایی واکنش‌های  گسترده‌ای را در رسانه‌های معتبر دنیا به همراه داشت. توئیتر فیفا درباره رسیدن رونالدو به رکورد دایی نوشت: «او موفق شد! کریستیانو رونالدو به رکورد بیشترین گل ملی علی دایی در سطح بین‌المللی رسید.» توئیتر یوفا هم نوشت: «بهترین گلزنان تاریخ بازی‌های ملی به شرح زیر است: علی دایی از ایران با 109 گل و کریستیانو رونالدو از پرتغال با 109 گل.» گری لینه‌کر، مجری مشهور انگلیسی نوشت: «رونالدو دوباره پنالتی زد و توانست به رکورد 109 گل علی دایی آقای گل فوتبال جهان برسد. او بیش از همه کارشناسان فوتبال در استودیوی ما (لمپارد، فردیناند و شیرر) در مسابقات بین‌المللی گلزنی کرده است.» و توئیتر باشگاه یوونتوس که رونالدو در آن بازی می‌کند، این اتفاق را پوشش داد. صفحه رسمی فدراسیون فوتبال هم با انتشار پستی به تمجید از دایی پرداخت و نوشت: رکوردها جاودانه نمی‌‌مانند اما آدم‌ها می‌توانند تا همیشه عزیز و سربلند باشند. آری. تو برای فوتبال ایران اسطوره‌‌ای. تو شهریار فوتبال آسیایی و همچنان مهم‌‌ترین گلزن قاره. خوش به حال ما که گل زدن‌‌های شماره 10 را دیده‌ایم. آقای دایی‌! تا همیشه برای ما بهترین هستید. یحیی گل‌محمدی، سید جلال حسینی، فرهاد مجیدی و جواد نکونام و... هم در پست‌های جداگانه‌ای به تمجید از دایی پرداختند.

برنامه مرحله حذفی یورو 2020
مرحله حذفی یورو از روز شنبه آغاز می‌شود که در مهم‌ترین بازی‌ها آلمان به مصاف انگلیس می‌رود و پرتغال هم باید مقابل بلژیک صف‌آرایی کند. تیم ملی فرانسه هم با سوئیس مصاف می‌دهد و کرواسی هم مقابل اسپانیا جدال می‌کند. ایتالیا و اتریش هم مقابل هم قرار خواهند گرفت. سوئد با اوکراین مصاف می‌دهد و هلند مقابل چک صف‌آرایی می‌کند و ولز و دانمارک مقابل هم قرار می‌گیرند. در بازی‌های امشب  ولز - دانمارک و ایتالیا – اتریش از ساعت 23:30 دیدار می‌کنند.

رکورد عجیب یورو 2020 در مرحله گروهی
اما در رقابت‌های یورو 2020 رکورد بیشترین گل به خودی را تا به اینجای پیکارها ثبت کرده. در این مرحله تیم‌ها به اشتباه دروازه خودی را 8 بار باز کرده‌اند و این در حالی است که در مجموع رقابت‌های یورو در قرن 21 میزان گل به خودی 7 گل بوده است. در این مرحله پرگل‌ترین بازی مربوط به دیدار آلمان و پرتغال بود که با برتری 4 - 2 مانشافت به پایان رسید. هلند در این یورو با 8 گل بیشترین گل زده را به ثبت رساند. در بین آقای‌ گل‌ها، گل ‌به ‌خودی با 8 گل در صدر است و رونالدو با 5 گل دوم است. اسپانیا با 68.7 درصد مالکیت، بیشترین آمار درخصوص تسلط در میدان را به ثبت رساند و در زمینه دقت با 89.7 درصد بهترین آمار را داشت. در زمینه دقت پاس فردی هم، ریس جیمز از انگلیس آمار 99 درصد را ثبت کرد. بیشترین موقعیت را دانمارک با 61 حمله داشت و ایتالیا و انگلیس هم با ثبت 3 کلین‌شیت بهترین نمایش را در دروازه از خود به ثبت رساندند. به عبارتی جان لوییجی دوناروما و جوردن پیکفورد دروازه‌بانانی بودند که گلی دریافت نکردند. در زمینه مهار توپ ترکیه با 18 مهار توپ در صدر قرار گرفت و چاکر با 18 سیو از ترکیه، با اینکه 8 گل دریافت کرد ولی بیشترین مهار را به ثبت رساند.

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای صبح دیروز (جمعه) دوز اول واکسن «کوو ایران برکت» را دریافت کردند. این واکسن که محصول تلاش محققان و دانشمندان جوان ایرانی است به تازگی مجوز مصرف را با اتکا به دانش بومی دریافت کرد و ایران به یکی از شش کشور تولیدکننده واکسن کرونا در جهان تبدیل شد.
رهبر انقلاب اسلامی پس‌ از تزریق واکسن، با تشکر از همه دست‌اندرکارانی که با دانش، تجربه و کوشش علمی و عملی خود کشور را از این افتخار ملی برخوردار کردند، گفتند: از وزیر محترم و همه مجموعه بهداشتی و درمانی کشور، از آقای مخبر و همکارانشان که در این قضیه نیز همچون مسائل دیگر با دلسوزی، علاقه‌مندی، ابتکار و توانایی ظاهر شدند و از آقایان دکتر مرندی و دکتر سجادی به‌دلیل مراقبت‌های همیشگی از وضع سلامتی بنده، صمیمانه تشکر می‌کنم.
به‌گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر مقام معظم رهبری، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای با اشاره به اصرارهایی که از چند ماه قبل برای تزریق واکسن به ایشان وجود داشت، خاطرنشان کردند: من اولاً مایل نبودم از واکسن غیر ایرانی استفاده کنم بنابراین گفتم منتظر واکسن ایرانی می‌مانم چرا که باید این افتخار ملی را پاس بداریم و تا وقتی امکان پیشگیری و علاج در داخل وجود دارد، چرا از آن استفاده نکنیم؟ ایشان افزودند: البته وقتی نیاز باشد، استفاده از واکسن خارجی در کنار واکسن ایرانی نیز ایرادی ندارد اما باید به واکسن ایرانی احترام بگذاریم و از همه دانشمندان جوان، پرتلاش و فعال در تولید این واکسن و سایر مراکزی که در کشور مشغول تولید واکسن هستند، تشکر کنیم. رهبر انقلاب اسلامی گفتند: علاوه بر اصرار به استفاده از واکسن ایرانی، تأکید داشتم که دریافت واکسن در نوبت طبیعی خود انجام شود که امروز بحمدالله افراد بالای ۸۰ سال و هم‌سن بنده، اغلب واکسن را دریافت کرده‌اند.
ایشان همچنین بر ضرورت ثبت اسناد علمی و انتشار مقالات مربوط به واکسن تأکید کردند و افزودند: در کنار تولید قوی، سریع و بهنگام واکسن، اسناد و مقالات علمی آن را نیز برای آگاهی دنیا از کار بزرگ خود آماده و منتشر کنید.
در ادامه آقای دکتر نمکی وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، با تشکر از حمایت‌های رهبر انقلاب، به مدیریت خوب پیک چهارم کرونا در کشور در مقایسه با کشورهای دیگر و ثبت مدل درمان ایرانی اشاره کرد و گفت: در خصوص واکسن، از ابتدا برای خرید و همچنین انتقال دانش فنی اقدامات خوبی انجام شد و ستاد اجرایی فرمان حضرت امام نیز علاوه بر واکسن در تأمین ماسک و دستگاه اکسیژن‌ساز همکاری بسیار مناسبی انجام داد.
دکتر نمکی با اشاره به رسوا شدن امریکایی‌ها در ادعای نبود محدودیت در انتقال تجهیزات و دارو به ایران گفت: پس از آنکه ما مجوز واکسن را صادر کردیم، رئیس‌جمهوری امریکا اعلام کرد امکان انتقال واکسن به ایران وجود دارد که نشان داد حرف‌های قبلی آنها دروغ بوده است. وزیر بهداشت گفت: تا پایان مرداد گروه‌های آسیب‌پذیر، بیماران صعب‌العلاج و افراد بالای ۶۰ سال واکسن دریافت خواهند کرد و پس از آن دانش‌آموزان و عوامل مدارس در نوبت تزریق قرار می‌گیرند. دکتر نمکی همچنین از فعالیت یک گروه ویژه برای ثبت مستندات علمی واکسن‌های مختلفی که در کشور در حال تولید هستند و ارائه این مستندات به سازمان‌های جهانی خبر داد. دکتر نمکی درباره رعایت‌های لازم پس از تزریق واکسن نیز گفت: همچنان باید از ماسک استفاده شود، چرا که واکسن احتمال بیماری سخت را پایین می‌آورد اما همچنان احتمال ابتلا وجود دارد.
همچنین آقای مخبر رئیس ستاد اجرایی فرمان حضرت امام(ره) نیز تزریق واکسن به رهبر انقلاب اسلامی را اتفاقی منحصر بفرد و ترجمه عملی اعتماد به‌نفس داخلی و اتکا به جوانان و تلاش‌های بیش از ۲۰۰ جوان متخصص با میانگین سنی زیر ۳۰ سال دانست.
آقای مخبر با اشاره به تلاش‌های محققان شرکت‌های دانش‌بنیان در تولید انبوه ونتیلاتور و داروهایی مانند رمدسیویر، گفت: تا پایان شهریور بخش عمده‌ای از نیاز کشور به واکسن تأمین خواهد شد.

همزمان با ارسال پیام‌های تبریک مقامات عالی کشورهای جهان برای رئیس‌جمهوری منتخب کشورمان، سید ابراهیم رئیسی در گفت‌و‌گوی تلفنی با امیر قطر تأکید کرد: «امنیت جمعی» بخش اصلی «دکترین سیاست خارجی منطقه‌ای» دولت جدید است.
به‌گزارش ایرنا، رئیسی در این گفت‌و‌گو با تقدیر از تبریک دولت و ملت قطر، گفت: پیوندهای میان دو ملت ایران و قطر چنان قوی و مستحکم است که تکانه‌های مختلف نتوانسته خللی در آن وارد کند.
رئیس جمهوری منتخب ارتقای مناسبات دوجانبه در دوران فشار و تحریم را ضامن پایداری روابط دو کشور دانسته و تأکید کرد: «امنیت جمعی» بخش اصلی «دکترین سیاست خارجی منطقه‌ای» دولت جدید است که می‌تواند «صلح و ثبات» را برای کشورهای منطقه و «آرامش و رفاه» را برای ملت‌ها به ارمغان بیاورد.
رئیسی با تأکید بر اینکه اولویت اصلی دیپلماسی اقتصادی دولت جدید، همسایگان ایران خواهند بود، «هم‌افزایی» میان «مناسبات سیاسی» و «تعاملات اقتصادی» ایران و قطر را الگوی مناسبی برای تحقق «همگرایی اقتصادی منطقه‌ای» عنوان کرد. او در این باره افزود: «ثبات و پایداری امنیت جمعی» در گرو به صفر رساندن مداخلات بیگانگان در مناسبات منطقه‌ای است.
شیخ تمیم بن حمد آل‌ثانی امیر دولت قطر هم در این گفت‌و‌گو ضمن تبریک به منتخب ملت، روابط دو کشور را متمایز و عالی توصیف و تأکید کرد که این روابط تحت هدایت رئیس جمهوری منتخب، توسعه بیشتری خواهد یافت.
امیر دولت قطر با اشاره به اینکه در دوره اخیر شاهد تحولات و پیشرفت‌های بسیار خوبی در روابط دوجانبه بوده‌ایم، سرعت گرفتن فعالیت کمیسیون‌های اقتصادی دو کشور را از نمونه‌های توسعه روابط دو کشور بر شمرد. شیخ تمیم همچنین با تقدیر از موضع ایران در طول چهار سال محاصره قطر و بویژه نقش مؤثری که حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر رئیسی در این زمینه در منصب ریاست قوه قضائیه داشت، تأکید کرد: اکنون ما از شرایط سختی عبور کردیم و باید در کنار هم باشیم و به یکدیگر کمک کنیم.
همزمان با این گفت‌و‌گو نخست‌وزیر عراق که پیشتر در گفت‌و‌گویی تلفنی با رئیس‌جمهوری منتخب ایران خواستار تقویت روابط دوجانبه و همکاری‌های مشترک شده بود در گفت‌و‌گویی تلویزیونی با تأکید بر روابط خوبش با سید ابراهیم رئیسی گفت که در زمان مناسب به تهران سفر خواهد کرد.به گزارش ایسنا به نقل از الفرات نیوز، مصطفی الکاظمی با تأکید بر اینکه روابط همجواری تاریخی و طولانی با ایران داریم و تمرکز بر مشترکات و منافع دو کشور مطمئناً هم به سود ایران و هم به سود عراق است، گفت: سیاست دولت ما ایجاد روابط خوب با همه است و روابط ما با ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهوری ایران بسیار خوب است. الکاظمی با اشاره به سفر چندی پیش سید ابراهیم رئیسی از جایگاه ریاست قوه قضائیه جمهوری اسلامی ایران به عراق و اینکه در آن دیدار رویکردهای دو طرف برای آینده روابط ایران و عراق مطرح شده است، گفت: عراق خواهان حفظ روابط خوب با ابراهیم رئیسی و گسترش آن است. او افزود: برخی خواهان تخریب روابط عراق با کشورهای جهان هستند درحالی که این روابط شخصی نیست بلکه در راستای منافع کشورمان است و عراق نقشی مهم در ثبات منطقه دارد.
ارسال نخستین پیام تبریک از سوی اروپا
اتریش که همواره یکی از میزبان‌های اصلی مذاکرات برجامی بوده است در خیر مقدم گفتن به رئیس جمهوری منتخب ایران پیش قدم شد. به‌گزارش ایرنا، «الکساندر فان در بِلِن» رئیس‌جمهوری اتریش روز پنجشنبه با ارسال پیامی انتخاب سید ابراهیم رئیسی به‌عنوان رئیس جمهوری اسلامی ایران را تبریک گفت. او در پیام تبریک خود نوشت: «دو کشور ما بیش از هفت قرن است که دارای ارتباطات مستند و روابط دوستانه هستند. مایلم به حضرتعالی اطمینان دهم که اتریش در آینده نیز روابط سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و علمی خود را به پیش خواهد برد. علاوه بر آن مایلم تأکید نمایم، اتریش به‌عنوان میزبان ادامه گفت‌و‌گوهای «برجام» با کمال میل آماده همکاری بوده و ابراز امیدواری نمایم که این گفت‌و‌گوها در آینده‌ای نزدیک با موفقیت به پایان رسانده شوند». رئیس‌جمهوری اتریش تأکید کرد: «برای حضرتعالی در این مقام مهم و در این ایام پر چالش آرزوی موفقیت دارم. به امید اینکه حضرتعالی در تحقق بخشیدن به امیدها و آرزوهای ملت ایران برای صلح، برقراری روابط خوب ایران با دنیا و بخصوص تنش زدایی و ثبات بخشی به منطقه و همچنین شرایط اقتصادی خوب و تضمین حقوق اساسی آزادی موفق باشید». روز گذشته رؤسای جمهور دو کشور گینه کوناکری و گینه استوایی نیز در پیام‌هایی انتخاب رئیسی به‌عنوان رئیس جمهوری ایران را تبریک گفتند. پروفسور «آلفا کنده» رئیس‌جمهوری گینه کوناکری در پیام خود برای همکاری با رئیس‌جمهوری منتخب کشورمان درجهت تحکیم و گسترش روابط دوستانه در سطح عالی بین جمهوری اسلامی ایران و جمهوری گینه تأکید و برای رئیس‌جمهوری منتخب کشورمان در انجام وظایف، آرزوی موفقیت کرد.
«اوبیانگ انگوئما امباسوگو»، رئیس‌جمهوری گینه استوایی هم ضمن آرزوی موفقیت برای رئیس‌جمهوری منتخب در انجام وظیفه تاریخی خود در جهت ارتقای جایگاه مردم بزرگ ایران در عرصه بین‌المللی، بر اراده راسخ دولت و ملت گینه استوایی بر گسترش همه جانبه روابط دوستانه و عالی دو کشور تأکید کرده است.
حجت‌الاسلام والمسلمین ابراهیم رئیسی نامزد سیزدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری در انتخاباتی که جمعه گذشته در سراسر کشور برگزار شد موفق به کسب ۱۸.۰۲۱.۹۴۵ رأی شد و به‌عنوان هشتمین رئیس جمهوری ایران از سوی مردم انتخاب شد.

انتشار مطلب اهانت‌آمیز مدیرکل روابط عمومی وزارت بهداشت و سخنگوی سازمان غذا و دارو به منتقدان روند توزیع واکسن کرونا و گران بودن قیمت واکسن ایرانی نسبت به واکسن خارجی در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی، واکنش معاون اول رئیس‌جمهوری را در پی داشت. به‌گزارش ایرنا، اسحاق جهانگیری در پی نوشتی به وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نوشت: جناب آقای دکتر نمکی، واکسیناسیون رایگان عمومی دغدغه‌ای همگانی و انتظاری بحق است که بخشی از آن با واردات و بخشی دیگر با تولید داخلی به‌صورت همزمان در حال انجام است. نباید به تقابل نادرست این دو اقدام دامن زد و در عین حال شایسته نیست که به ابهام‌ها و یا حتی انتقادها در رسانه‌ها و افکار عمومی با کم تحملی و اهانت برخورد کرد. لازم است در این خصوص اقدام مناسب انجام شود.

یوسف حیدری
گزارش نویس
همه چیز از آسایشگاه کهریزک شروع شد. انگار قرار بود مسیر زندگی‌اش آنجا عوض شود و در مسیر بهبود وضعیت زنان و مردان سالخورده‌ای قدم بردارد که دنیای‌شان همان چاردیواری آسایشگاه است: «دانشجو بودم و دوست داشتم جای خالی فرزندان آنها را حتی برای یک لحظه هم که شده پر کنم. به پیرمردی برخوردم که تنها خواسته‌اش ویلچر بود. می‌گفت اگر ویلچر مناسب داشته باشم می‌توانم بروم حیاط و دلم باز شود. شماره پسرش را داد تماس بگیرم. جواب نداد و آخر سر تلفن را قطع کرد. همان جا تصمیم گرفتم هرطور شده برایش ویلچر تهیه کنم. اولین پست در صفحه اینستاگرامم درخواست برای خرید ویلچر بود. یک ماه طول کشید تا مبلغ 800 هزار تومان برای خرید ویلچر جمع شد. لحظه‌ای که ویلچر را به پیرمرد دادم برق خوشحالی را در چشمان کم رمقش دیدم. همین لبخند و خوشحالی باعث شد این راه را ادامه دهم و الان سال‌هاست در نقاط مختلف کشور با کمک مردم، ویلچر به دست افراد معلول می‌رسانم و خوشحالم. به من آقای ویلچر می‌گویند و این یعنی وظیفه‌ام نسبت به قبل سنگین‌تر شده.»
در مسیر بازگشت به خانه با او همکلام می‌شوم. نیت کرده بود 5 خانواده نیازمند را که جایی برای زندگی نداشتند صاحب خانه کند و حالا این مأموریت را هم به پایان رسانده است. رضا رمضانی 28 سال دارد و زندگی‌اش را وقف کمک به معلولان کرده است. آقای ویلچر می‌گوید: «این ظلم بزرگی است که یک انسان به‌دلیل نداشتن ویلچر روزها در خانه حبس باشد. ویلچر برای فرد معلول حکم پای او را دارد. در این روزهای کرونایی که خیلی از ما در خانه حبس شدیم این را بیشتر احساس می‌کنیم؛ وقتی دوست داریم از خانه بیرون بزنیم اما به‌دلیل شرایط مجبوریم در خانه بمانیم. در جامعه، معلولانی‌ داریم که سال‌هاست روی تخت افتاده‌اند و توانی برای بیرون رفتن از خانه ندارند. معلولانی را دیده‌ام که چندین سال است به‌خاطر معلولیت، خانه‌نشین شده‌اند و تنها آرزوی‌شان این است که برای چند ساعتی بتوانند در کوچه و خیابان باشند و آدم‌ها را از نزدیک ببینند. سال 96 که دانشجوی دانشگاه یادگار امام(ره) بودم در آسایشگاه کهریزک پیرمردی از من خواست تا با پسرش تماس بگیرم و بخواهم برایش ویلچر بخرد اما پسرش تلفن را قطع کرد. دلم شکست و تصمیم گرفتم با کمک مردم برای او ویلچر بخرم. این آغاز راه بود و نذر کردم برای هزار معلول ویلچر تهیه کنم. موضوع را در فضای مجازی با مردم در میان گذاشتم و موفق شدم هزار نفر را صاحب ویلچر کنم.»
رضا به همه شهرهای کشور سفر کرده تا از نزدیک ویلچر اهدایی مردم را به دست افراد نیازمند برساند. برای اعتماد مردم هم اهدای ویلچر را مستند‌سازی و منتشر می‌کند. امروز وقتی درخواست تهیه ویلچر را در صفحه اینستاگرام منتشر می‌کند کمتر از 5دقیقه هزینه خرید را برای او واریز می‌کنند: «مردم ایران مهربان و عاشق کمک به همنوع هستند. این را من با همه وجود لمس می‌کنم. روزهای اول وقتی از آرزویم که تهیه ویلچر برای معلولان بود گفتم، خیلی از مردم برای کمک اعلام آمادگی کردند. با مبالغ 10 و 20 هزار تومان شروع کردم. یک سرباز وظیفه که از نیت من خبردار شده بود 5 هزار تومان کمک کرد که این پول واقعاً برای من ارزش داشت.
آن روزها آمار کسانی را که به ویلچر نیاز داشتند از بهزیستی می‌گرفتم و برای‌شان ویلچر می‌بردم. بعد از مدتی در صفحه شخصی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ام از مردم خواستم اگر کسانی را می‌شناسند که نیاز به ویلچر دارند، معرفی کنند. با چند نفر از دوستانم تیم تحقیق تشکیل دادیم و حالا بعد از بررسی درخواست‌ها، ویلچر را به دست کسانی که نیاز دارند می‌رسانیم. برای جلب اعتماد کسانی هم که کمک می‌کنند - از شروع کار تا لحظه‌ای که ویلچر را به دست شخص نیازمند می‌رسانیم - شفاف‌سازی می‌کنم و فیلمش را با اجازه از کسانی که ویلچر می‌گیرند منتشر می‌کنم. جوانان زیادی با من همکاری می‌کنند و در هر شهر یک نماینده دارم. ویلچرها را برای آنها می‌فرستم تا به دست کسانی که نیاز دارند و مورد تأیید هستند برسانند. در همه مراحل هم مستند‌سازی می‌شود.
ویلچرهای اهدایی تولید داخل هستند و آنها را از یک کارخانه بزرگ ویلچرسازی تهیه می‌کنم. مدیر کارخانه وقتی متوجه نیت ما از خرید ویلچر شد تخفیف خوبی داد.»
در کنار ویلچر، تهیه پای مصنوعی برای معلولان و تهیه مسکن برای کسانی که سرپناه ندارند از جمله کارهای دیگری است که رضا و دوستانش انجام می‌دهند البته در این راه با سختی‌ها و مشکلات زیادی هم مواجه شده‌اند: «معلولانی هستند که تأمین هزینه پای مصنوعی برای آنها سخت است درحالی که با پای مصنوعی می‌توانند راه بروند و امید به زندگی پیدا کنند. در این مدت علاوه بر ویلچر، تعداد زیادی از معلولانی را که نیاز به پای مصنوعی داشتند شناسایی و برای آنها پای مصنوعی تهیه کردیم. علاوه بر آن برای 5 خانواده که سرپناهی نداشتند خانه گرفتیم. ماجرای خانه‌دار شدن آنها هم به شب آرزوها برمی‌گردد. آن شب باران شدیدی می‌بارید. در یکی از خیابان‌ها صاحبخانه، اثاثیه مستأجر را بیرون ریخته بود و خانواده آن شب کنار اثاثیه‌شان نشسته بودند. این صحنه خیلی ناراحت کننده بود. در صفحه‌ام نوشتم باران قشنگ است اما برای این خانواده زیبایی ندارد. تصمیم گرفتم علاوه بر این خانواده برای 5 خانواده دیگر سرپناه تهیه کنم. خوشبختانه با کمک مردم ودیعه مسکن آنها تهیه شد و توانستم برای همه این خانواده‌ها خانه رهن کنم. در این میان نیز برای آنهایی که وسایل زندگی مناسبی نداشتند وسیله خریدیم. همه مراحل تهیه خانه و اثاث کشی را هم مستند‌سازی و کلید خانه را تقدیم‌شان کردم، البته ادامه این راه، سخت و دشوار است چون سطح توقع‌ها بالا می‌رود و در حد توان مردم نیست که بتوانند هزینه‌های چند ده میلیونی ودیعه مسکن را تأمین کنند ولی ممکن است در ماه مبارک رمضان موضوع خانه‌دار کردن افراد نیازمند را دوباره پیگیری کنم.»
انجام هر کار خیر با مشکلات و موانع زیادی مواجه می‌شود. از حرف های دلسردکننده تا تهمت‌ها. رضا با بیان اینکه اعتماد مردم بزرگترین سرمایه زندگی‌ اوست، می‌گوید: «در طول این سال‌ها گاهی اوقات حرف ها و تهمت‌هایی می‌شنوم که دلسردکننده است اما سعی کرده‌ام بگذرم چون هدف من امید دادن به زندگی کسانی است که به خاطر نداشتن ویلچر مناسب با مشکلات زیادی دست و پنجه نرم می‌کنند. هزار ویلچر به دست افراد نیازمند رسانده‌ام و خاطرات خوبی در دل من ثبت شده است. روزی که با قایق 6 ویلچر برای معلولان به جزیره هرمز بردیم  یا رساندن ویلچر به مادر دستفروش و کمک به دو جوان نابینای دستفروش در گرگان که وسایل‌شان سرقت شده بود و... همه برای من خاطرات خوبی هستند که فراموش نمی‌کنم. تعدادی از این‌ ماجراها را هم به شکل دوربین مخفی ضبط کردم تا مردم حس واقعی کسی را که ویلچر می‌گیرد لمس کنند. دوست دارم دوباره با کمک مردم به هزار معلول نیازمند دیگر ویلچر اهدا کنم. این بار با یک سبک جدید و ساخت کلیپی شاد که پایان آن با اهدای ویلچر باشد.»

گروه اقتصادی | با بسته شدن پرونده سیزدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری در ایران روزشمار برای آغاز فعالیت دولت ابراهیم رئیسی آغاز شده است. کمتر از دو ماه دیگر او سکاندار قوه مجریه‌ای خواهد بود که با فراز و نشیب‌های فراوانی همراه بوده و قطع به یقین در دوران مسئولیت او نیز در ساحل امن و امان نخواهد بود. رئیس دولت سیزدهم در نخستین روز کاری خود با چالش‌ها و مسائلی روبه‌رو می‌شود که نه جدید است و نه لاینحل، بلکه نوع مواجهه با این مسائل در سطح کلان و میزان همراهی با قوه مجریه است که می‌تواند ورق را برگرداند. از تحریم‌هایی که سال‌هاست اقتصاد ایران را به گروگان گرفته تا رفع ابهام در مورد مسأله FATF و در یک کلام دیپلماسی اقتصادی و به‌دنبال آن موضوعات دیگری چون تورم، نقدینگی، خیل عظیم بیکاران تحصیلکرده و... همه و همه چالش‌های پیش روی دولت آینده است. در این میان اولویت‌بندی برای تمرکز منابع در راستای رفع مشکلات همان موضوع مهمی‌ است که این روزها از سوی کارشناسان و تحلیلگران اقتصادی مورد توجه قرار گرفته است. باید منتظر ماند و دید ابراهیم رئیسی چه افرادی را به کابینه اقتصادی خود دعوت می‌کند و این افراد چه نقشه راهی برای اولویت‌های اقتصادی رئیس جمهوری ترسیم می‌کنند.
تولید با تمرکز بر اقتصاد دانش بنیان
امرالله امینی، عضو هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبایی، معتقد است که یکی از اولویت‌های مهم اقتصادی که باید دولت سیزدهم به آن بپردازد این است که تکلیف بدهی دولت به بانک مرکزی و نیز بخش عمده‌ای از بدهکاران در کوتاه مدت و میان مدت مشخص شود.
در حال حاضر بالغ بر 131 هزار میلیارد تومان بدهی بخش دولتی به بانک مرکزی است که از این میزان 97 هزار میلیارد تومان آن بدهی دولت به این نهاد سیاستگذاری پولی و ارزی است.
از سوی دیگر، امینی معتقد است که همچنین دولت باید فکری به حال کسری بودجه بکند. به گزارش روزنامه «ایران»، کسری بودجه دولت در سال 1400 بیش از 350 هزار میلیارد تومان است. از این‌رو برای جبران این کسری، دولت روحانی تمهیداتی از قبیل فروش اوراق بدهی در نظر گرفته است که بنا بر گفته کارشناسان باید امسال حدود ۷۵ هزار میلیارد تومان اوراق نقدی بفروشد. ۶۵ هزار میلیارد تومان اوراق نقدی جدید برای جبران کسری منابع سال ۱۴۰۰ به فروش برساند. اما یکی دیگر از موضوعات پیش روی دولت، کوچک کردن دولت است. به‌گفته این استاد دانشگاه بخش عمده‌ای از دولت که غیر تخصصی و غیر کارآ است بهتر است کوچک شود و یک دولت کارآ و تخصصی و جمع و جور سر کار بیاید که هزینه‌های آن پایین باشد و تکلیف شرکت‌ها را مشخص کند. کسری بودجه باعث استقراض از بانک مرکزی می‌شود و استقراض هم باعث افزایش نقدینگی می‌شود و نقدینگی هم زمینه افزایش تورم را ایجاد می‌کند. پس تورم یک اولویت اصلی برای دولت است که باید تکلیف آن روشن شود.
به‌گفته امینی، مسأله بعدی تولید است. دولت باید تولید و کارهای تولیدی مهم را بشناسد و گروهی منسجم و متشکل از صنعتگران و دانشگاهیان برای تولید تلاش کنند. برای سرمایه‌گذاری هم باید فکری کرد که این هم مربوط به تولید است. سرمایه گذاری‌های جدید باید وارد شوند و سرمایه‌گذاری ناتمام باید تکلیف آنها مشخص شود. اینجاست که مسأله اشتغال و بیکاری هم کم می‌شود. این استاد دانشگاه با اشاره به این موضوع که آقای رئیسی می‌گوید از ایرانی‌های خارج از ایران دعوت می‌کند، گفت: من معتقد هستم که حتماً این کار باید انجام شود و با استفاده از توان اینها تولید را جلو ببرند و سرمایه‌گذاری کنند و آنهایی که در کشورهایی مانند ترکیه سرمایه‌گذاری کرده‌اند به ایران برگردند. اگر این کارها انجام گیرد و این بسترها فراهم شود شرایط بهتری برای اقتصاد ایران فراهم می‌شود.
او در ادامه گفت‌و‌گوی خود به موضوع مهم دیگری اشاره کرد. اقتصاد دانش بنیان، از مهم‌ترین سوژه‌هایی است که این روزها همه کشورها برای توسعه خود، ارتقای آن را محور کارشان قرار داده‌اند. به گفته امینی مسأله مهم دیگر پیش روی دولت اقتصاد دانش بنیان است که باید جدی‌تر مورد توجه قرار بگیرد و به فارغ‌التحصیلان امکانات یا حتی شهرک‌هایی تعلق گیرد. منابع هم به آنها اختصاص بدهند تا بتوانند در زمینه‌های اقتصادی فعال شوند. همچنین دولت سیزدهم باید به جد تکلیف بانک‌ها را روشن کند. بیشتر بانک‌ها به نظر من باید جمع شوند و فقط در جهت تولید و صنعت و کشاورزی فعال باشند. باید بانک‌های خصوصی جمع شوند چون ضد تولید و توسعه هستند. علاوه بر اینها باید مالیات بر تولید را هم کم کنند و هدفمند شوند. در زمینه‌های بهداشت نیز دولت باید سیستم تأمین اجتماعی گسترده در نظر بگیرد که در راستای عدالت اجتماعی باشد.

گروه حوادث/ واژگون شدن اتوبوس ولوو حامل سربازان معلم در جاده ابرکوه به دهشیر و برخورد آن با یک دستگاه تریلی که کنار جاده متوقف بود منجر به مرگ  5 نفر شد.  به‌گزارش خبرنگار حوادث «ایران»، حدود ساعت 6 صبح پنجشنبه یک دستگاه اتوبوس ولوو با 39 سرنشین که بیشتر آنها سرباز بودند در حالی که از زاهدان به سمت آباده در حرکت بود در جاده ابرکوه به دهشیر یزد ناگهان واژگون شد. دراین حادثه 5نفر به نام های طیب شه بخش، راشد پاهنگ، عبدالرحمن دلیری،(سرباز معلم) سروان یدالله ناهیدی کادر ناجاو ناصر گلستان زاده(کمک راننده) جان باختند. سرهنگ احمد شیرانی، رئیس مرکز اطلاعات و کنترل ترافیک پلیس راهور ناجا درباره جزئیات این حادثه گفت: اتوبوس با ۳۹ سرنشین از مبدأ زاهدان به مقصد آباده در حرکت بوده که به‌علت نقص فنی از ناحیه ترمز با جدول وسط جاده برخورد و در سمت مسیر مقابل واژگون و در این حالت با یک دستگاه تریلی متوقف در مسیر مخالف برخورد و متوقف می‌شود. محسن حرازی‌زاده، مدیرعامل هلال احمر استان یزد نیز گفت: در تصادف تریلی با اتوبوس  از ۳۹ نفر حادثه دیده ۵ نفر کشته و ۳۴ نفر مصدوم شدند.
پیام رئیس جمهوری
 حجت‌الاسلام والمسلمین حسن روحانی رئیس جمهوری در پیامی با ابراز تأسف از وقوع سانحه برای اتوبوس حامل سرباز معلم‌ها که منجر به جان باختن و مجروح شدن عده‌ای از آنان شد، ضمن تسلیت به خانواده‌های داغدیده، تأکید کرد: متأسفانه تکرار چنین حوادث اندوه‌بار و غیر قابل جبران جاده‌ای نشان می‌دهد که همه مسئولان و دست‌اندرکاران ذیربط باید با برنامه ریزی‌های دقیق‌تر و همه جانبه در کاهش وقوع این گونه حوادث تلخ بیش از پیش تلاش کنند. روحانی خاطر نشان کرد: در این حادثه هم باید سریعاً نسبت به بررسی علل وقوع آن اقدام و مقصر یا مقصران احتمالی را معرفی کنند.
دستور رئیس قوه قضائیه
حجت‌الاسلام والمسلمین سیدابراهیم رئیسی، رئیس قوه قضائیه نیز در پی بروز سانحه برای اتوبوس حامل سربازان در یزد در پیامی اعلام داشت: سانحه تلخ رانندگی برای اتوبوس حامل سربازان عزیز میهن که عازم دوره آموزشی بوده و موجب فوت و مصدومیت تعدادی از این عزیزان شد، موجب تأثر و تألم اینجانب گردید. این ضایعه را به خانواده‌های داغدیده ایشان و ملت ایران تسلیت می‌گویم. رئیس کل دادگستری استان یزد موظف است ضمن بررسی علل این سانحه، درخصوص نحوه رسیدگی به پرونده قضایی مربوطه، «پیگیری و نظارت» لازم را به عمل آورد.
تسلیت مدیر آموزش و پرورش سیستان و بلوچستان
حمیدرضا رخشانی مدیرکل آموزش و پرورش سیستان و بلوچستان در پیامی درگذشت سرباز معلمان حادثه واژگونی اتوبوس را به خانواده جانباختگان و مردم سیستان و بلوچستان تسلیت گفت.

گروه حوادث/ صبح دیروز قطعه نام آوران بهشت زهرا میزبان پیکرهای دو خبرنگار جوان کشورمان «ریحانه یاسینی» و «مهشاد کریمی» بود که با مشایعت صدها نفر از دوستان و همکاران و در میان اشک و آه خانواده‌های داغدارشان به خاک سپرده شدند.  صدای ضجه‌های مادران ریحانه و مهشاد دل سنگ را هم آب می‌کرد چه آرزوهایی که برای دخترانشان نداشتند. مادر مهشاد چشمش که به قبر خالی افتاد بی‌اختیار زانوانش لرزید و روی زمین نشست فریاد می‌زد و از خدا می‌خواست کاش او به جای دخترش در این قبر آرام می‌گرفت آخر قرار بود دخترش 3روز دیگر رخت عروسی بر تن کند اما حالا به جای لباس عروسی کفن بر تن پاکش پیچیده بودند. ریحانه هم تازه عروس بود هنوز از زندگی 28 ساله‌اش بهره‌ای نبرده بود. رؤیاهای بزرگی در سر داشت اما حالا پیکرش با تمام آرزوهای بزرگش در دل خاک آرام می‌گرفت. مادر اشک ریزان بر مزار دخترش گل می‌ریخت و لالایی می‌خواند. خواهر ریحانه بی‌تابانه فریاد می‌کشید و می‌گفت عامل مرگ خواهرش افرادی هستند که او را به این سفر بردند. می‌گفت آیا خودشان راضی می‌شدند فرزندانشان را با این اتوبوس راهی سفر کنند  و باید پاسخگوی خون خواهرش باشند. ساعت از 10 گذشته بود که نخست مهشاد در خانه ابدی‌اش آرام گرفت و سپس ریحانه در میان گریه‌های بی‌امان پدر و بی‌قراری‌های همسرش به خاک سپرده شد.اما قصه بی‌ارزش بودن جان انسان‌ها همچنان ادامه دارد و خدا می‌داند روزانه چند نفر دیگر قرار است به‌خاطر سفر با وسایل نقلیه غیراستاندارد و نا ایمن در جاده‌های مرگ این کشور عزیزان خود را داغدار کنند؟

عصر چهارشنبه دوم تیر 20 خبرنگار حوزه محیط‌ زیست و اقتصادی بعد از تهیه عکس و گزارش و خبر از پروژه احیای دریاچه ارومیه و بازدید از تونل زاب در شهرستان پیرانشهر سوار اتوبوسی شدند که با قدم گذاشتن در جاده‌ای ناایمن و غیراستاندارد هر لحظه آنها را به سوی مرگ می‌کشاند.  آنها  وقتی متوجه حرکات غیرعادی و رفتار عجیب راننده اتوبوس شدند، می‌خواستند به او اعتراض کنند که ناگهان صدای فریادهای کمک راننده ترس و دلهره را به جانشان ریخت و قبل از آنکه بتوانند واکنشی نشان دهند برخورد شدید اتوبوس با کوه، خرده‌های شیشه را بر سرو صورتشان پاشید. بعد هم ناگهان اتوبوس چپ شد و صدای فریاد و ناله فضا را پر کرد.
پیام تسلیت رئیس جمهوری
حسن روحانی، رئیس جمهوری نیز در پیام تسلیت خود به مناسبت درگذشت دو بانوی خبرنگار ضمن ابراز همدردی با خانواده‌های داغدیده اظهار داشت: اینجانب ضمن تکریم خدمات ارزشمند این خبرنگاران پرتلاش رسانه‌های کشور که دغدغه‌ای جز خدمت به میهن اسلامی را نداشتند، با خانواده‌های داغدیده و اصحاب رسانه کشور ابراز همدردی می‌کنم و از درگاه خداوند متعال برای جانباختگان حادثه علو درجات و برای مجروحان آرزوی سلامتی و شفای عاجل دارم.
لازم است دستگاه‌های مسئول ضمن دلجویی از خانواده‌های این عزیزان سفر کرده، سریعاً علل وقوع حادثه را بررسی و نسبت به ارائه گزارش آن اقدام کنند. همچنین حجت‌الاسلام سیدحسن خمینی، اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس جمهوری، جواد ظریف وزیر امور خارجه، عیسی کلانتری رئیس سازمان حفاظت محیط زیست، محمود واعظی رئیس دفتر رئیس جمهوری، علی ربیعی سخنگوی دولت و تنی چند از مقامات و مسئولان کشوری وقوع این حادثه دردناک را به خانواده داغدار و جامعه رسانه‌ای کشور تسلیت گفتند.
دستور رئیس قوه قضائیه
پس از این حادثه تلخ که منجر به مرگ 2 خبرنگار و مجروح شدن 17 خبرنگار دیگر حوزه محیط‌ زیست شد، آیت‌الله رئیسی ؛ رئیس قوه قضائیه ضمن ابراز تأسف و تأثر از فوت ۲ نفر از خبرنگاران، این سانحه ناگوار را به خانواده‌های ایشان، جامعه مطبوعاتی کشور و تمامی فعالان صیانت از محیط‌ زیست تسلیت گفت و رئیس کل دادگستری استان آذربایجان غربی را موظف دانست به‌منظور رسیدگی «سریع و دقیق» به پرونده قضایی تشکیل شده در این زمینه، «نظارت» لازم را بعمل آورد.
رسیدگی خارج از نوبت به پرونده
ناصر عتباتی، رئیس کل دادگستری آذربایجان غربی نیز به‌دنبال دستور ریاست قوه قضائیه   درباره این پرونده به «ایران» گفت: با توجه به اهمیت ویژه این پرونده خارج از نوبت و سریع مورد رسیدگی قرار خواهد گرفت و بنده به‌عنوان مدعی العموم پیگیر پرونده هستم ولی طبیعی است که به شکایت شاکی‌های خصوصی و اولیای دم نیز پس از ثبت شکایت خود در پرونده بسرعت رسیدگی می‌شود. تا کنون براساس نظر افسر کاردان فنی تصادفات، بی‌احتیاطی راننده و عدم کنترل وسیله نقلیه علت حادثه اعلام شده که بر این اساس راننده با تفهیم اتهام و قرار قانونی بازداشت شد  و چنانچه قصور و سهل‌انگاری و ترک فعلی از ناحیه مسئولان و مدیران احراز شود، برخورد قانونی و جدی صورت می‌گیرد.
اتوبوس متعلق به کارخانه سیمان بود
سرهنگ هادی امیدوار، فرمانده پلیس راه کشور نیز گفت: اتوبوس ساخت سال 85 بود و طبق بررسی‌های ما معاینه فنی داشته است اما به‌دلیل آنکه در مسیر کوهستانی تردد و مدام از ترمز استفاده کرده است سیستم ترمز آن دچار مشکل شده بود، ضمن اینکه راننده از ترمز کمکی اتوبوس نیز استفاده نکرده است. اتوبوس متعلق به کارخانه سیمان و جابه‌جایی کارگران آن بوده است. در روز حادثه نیز راننده به پلیس راه رفته و اعلام کرده که در حال حمل کارگران سیمان است و با توجه به اینکه سال‌ها همین روند وجود داشته پلیس نیز آن را تأیید کرده است.   آنچه از سوی پلیس مشخص شده این است که راننده مسافران را بدون صورت وضعیت سوار و جابه‌جا کرده یعنی گزارشی ارائه نکرده که مسافران چه کسانی هستند و مسیرش تغییر کرده است. البته به نظر می‌رسد مسئول محلی به‌دلیل آنکه احتمالاً اتوبوس رایگان بوده از اتوبوس کارخانه سیمان استفاده کرده در صورتی که  باید به پلیس راه و راهداری اطلاع دهد که مسافران اتوبوس چه کسانی هستند و اگر این موضوع را به ما اطلاع داده بودند حتماً نسبت به انتخاب اتوبوس و همچنین قرار دادن یک تیم اسکورت برای این اتوبوس اقدام می‌کردیم.

روایت دو شاهد حادثه

زهرا کشوری خبرنگار« ایران» / بعد از این تصادف با کابوس آن صحنه‌های وحشتناک از خواب می‌پرم و فکر می‌کنم هنوز در آن اتوبوس لعنتی نشسته‌ام و مرگ بالای سرم پرواز می‌کند. همه چیز در کمتر از یک دقیقه اتفاق افتاد اما برایم یک عمر گذشت مرگ را با تمام سلول‌های بدنم حس کردم. کیمیا عبدالله‌پور خبرنگار ایرنا کنار من نشسته بود وقتی کمک راننده داد زد کمربندهایتان راببندید من کمربندم را بستم اما بقیه بچه‌ها کمربندی نداشتند من درست پشت سر راننده نشسته بودم و همه ماجرا را دیدم دستم را محکم به میله‌ای گرفتم که جلوی صندلی‌ام بود اما بقیه صندلی‌ها که میله نداشت تا دستشان را بگیرند به آن و به بیرون پرت نشوند. ریحانه و نگار از ترس همدیگر را بغل کرده بودند اما به بیرون پرت شدند. من که داخل اتوبوس گرفتار شده بودم  صدای شکستن استخوان‌هایم را شنیدم وقتی می‌خواستند مرا بیرون بکشند گفتم دستم را نکشید شکسته است مرا از شیشه جلوی اتوبوس بیرون آوردند. غوغایی بود. بچه‌ها فریاد می‌کشیدند خیلی‌ها از هوش رفته بودند. خود من هم برای چند دقیقه بی‌هوش شده بودم. جهنمی برپا بود خیلی وحشتناک است که مرگ را با چشم ببینی. بعد از اینکه به بیمارستان منتقل شدیم اوضاع نامناسب بیمارستان و امکانات کم و محدود آنجا هم معضلی دیگر بود. در بیمارستان نقده برای چهار تا از بچه‌ها که اوضاع وخیمی داشتند دستور انتقال به ارومیه دادند اما در بیمارستان ارومیه گفتند این چهار نفر خونریزی داخلی دارند چطور بیمارستان تشخیص نداده است؟

فاطمه هنرور خبرنگار شبکه خبر /  ساعت 8 رسیدیم ارومیه با همین ارابه مرگ رفتیم برای بازدید سد کانی سیب بعد هم رفتیم بازدید از تونل از ساعت یک تا 5 با شرایط سخت داخل تونل بودیم بالاخره اومدیم بیرون همش حواسمون به مهشاد بود آخه قرار بود مهشاد سه روز دیگه عروسیش باشه همش مراقبش بودیم می‌گفتیم مهشاد جا نمونی مهشاد زمین نخوری. ساعت 5 اومدیم از تونل بیرون که بریم ناهار بخوریم 30 نفر سوار اتوبوس شدند من کار داشتم خودم رفتم. داخل ناهارخوری نشسته بودیم که دیدم همه می‌دوند بیرون گفتن اتوبوس خبرنگاران چپ کرده هراسان رفتیم دوباره سمت اتوبوس وقتی رسیدیم غوغایی بود مهشاد و ریحانه زیر اتوبوس مونده بودند.
این خبرنگار می‌گوید: واقعاً نمی‌دانم در این شرایط کرونایی این سفر چه ضرورتی داشت اما به ما گفتند از مدت‌ها قبل روی این پروژه کار شده برای احیای دریاچه ارومیه و ستاد احیا خیلی اصرار داشت ما به این سفر بریم و از نزدیک دستاوردشان را ببینیم اما انگار نخواسته بودند زیاد هزینه کنند چون ما را با اتوبوسی که ایمنی و ترمز نداشت بردند. راننده خودش می‌دانست ترمز ندارد به همین خاطر خیلی آرام حرکت می‌کرد اما توی سرازیری  سرعتش رفته بالا و نتوانسته کنترل کند. همه به ما گفتند این مسیری نبوده که اتوبوس از آن برود. بچه‌ها می‌گفتند اتوبوس عین گهواره حرکت می‌کرد می‌زند به سمت چپ که صخره بود اما چپ می‌شود. آتش‌نشانی یک ساعت طول کشید تا رسید و اتوبوس را بلند کرد و پیکر بچه‌ها را بیرون کشیدند. بیمارستان نقده گنجایش این همه مصدوم را نداشت همه بچه‌ها آسیب دیدند دو نفر از بچه‌ها هنوز بیمارستان ارومیه هستند آسیب شدید دیده‌اند از ناحیه ریه آسیب دیدند دو تا از بچه‌ها قرار شد برای ادامه  درمان به تهران منتقل شوند.

احمد مسجد جامعی
عضو شورای شهر تهران
در میان اخبار، تصاویر و ویدیوهایی که پس از سانحه تلخ واژگونی اتوبوس حامل خبرنگاران محیط زیست منتشر شد، در فیلمی، زینب رحیمی از همکاران دو خبرنگار جانباخته خطاب به مسئول سازمان حفاظت محیط زیست در وصف مهشاد کریمی که به گواه دوستان و همکارانش صاحب خنده‌های مشهور بود؛ می‌گوید: او چند روز دیگر مراسم عروسی‌اش بود؛ می‌توانست به این سفر نیاید، اما «شرف» داشت و به سفر آمد. جمله‌های تلخ و غمبار این خبرنگار با ادا کردن کلمه «شرف» به ناگاه بیننده و شنونده را تکان می‌دهد. او واقعه‌ای را روایت می‌کند که خبرنگاری در آستانه پوشیدن رخت سپید بخت، برای تعهد و حرفه‌اش، سفر و خطرات همراه آن را به جان می‌خرد. دیگر عزیز سفر کرده، ریحانه یاسینی است که به‌رغم داشتن مسئولیت سردبیری در رسانه خود، رخت خبرنگاری پوشید و به این سفر عازم شد و حتی پیش از عزیمت، برنامه کاری همکارانش را به دقت روی تابلوی تحریریه نوشت. دیگر خبرنگاران هم هر کدام ممکن بود دلایلی برای نرفتن داشته باشند. چه عبارتی در وصف این کردار جز همان کلمه «شرف» بیانگر و بازگوکننده جان کلام است؟
واقعیت آن است که اگر حرفه خبرنگاری از قواعد روزمرگی و متر و معیار منفعت‌طلبی تبعیت می‌کرد، مسافران آن اتوبوس هزار دلیل برای نرفتن به آن سفر داشتند که یکی از آن دلایل شاید پوشش خبری دستاورد دولتی است که روزهای واپسین کار خود را طی می‌کند. دیگر آنکه مأموریت‌های خبری، اغلب مانند مأموریت دیگر مشاغل مزایای ویژه ندارد و چیزی جز تعهد و علاقه به حرفه و نشر آگاهی برای آسان کردن سختی‌ها محرک نیست. آنچه در عصر بمباران اطلاعات و ظهور پدیده گزارشگران وقایع در شبکه‌های اجتماعی همچنان حرفه خبرنگاری را مقامی والا و خبرنگار را شخصیتی برجسته و ممتاز در جامعه نگه داشته است، تعهد به آگاهی و آگاهی‌بخشی است. خبرنگار صرفاً گزارشگر رویداد نیست و آنچه به دست می‌آورد و نشر می‌دهد هدفمند و انسانی است. هدفی که ورا و فرای مناسبات روزمره، در حقیقت کنکاش می‌کند و در نهایت سمت منافع عمومی می‌ایستد.
دریغ از دست دادن خبرنگاران در سانحه‌ای که می‌شد از آن پیشگیری شود، از آنجا افزون است که آنها صدای همه جامعه‌اند. آنجا که به فاصله اندکی از تصادف اتوبوس خبرنگاران، خبر حادثه برای اتوبوس سرباز معلمان استان سیستان و بلوچستان و از دست رفتن 5 نفر از آنها، غم و اندوه جامعه را دوچندان کرد. اگر خبرنگاران جانباخته بودند؛ صدای حادثه اتوبوس سربازان بیشتر و مؤثرتر در رسانه‌ها و جامعه بازتاب داشت. به بیان دیگر از دست رفتن خبرنگار به معنای خاموش شدن صدای اقشار، گروه‌ها، اصناف و در یک کلام همه جامعه است؛ جامعه‌ای که جان تک‌تک افراد آن به یک اندازه مهم و اثرگذار است و کارگزاران نظام، مسئول حفظ جان همه آنها هستند. بسیار تأسف بار است که درباره حادثه اتوبوس خبرنگاران محیط زیست گفته می‌شود این مرکب، وسیله جابه‌جایی کارگران کارخانه سیمان بوده و به اشتباه در اختیار خبرنگاران قرار گرفته است. پرسش اینجاست که مگر جان کارگران اهمیت ندارد؟ اگر خود خبرنگاران از دست رفته از این موضوع مطلع بودند، قطعاً به این بی‌مبالاتی در تهیه وسیله ایاب و ذهاب کارگران اعتراض می‌کردند. نشانه واضح چنین رویکردی زمانی‌ بود که موضوع واکسیناسیون خبرنگاران، خارج از نوبت سنی مطرح شد که خود آنها نسبت به این مسأله معترض شدند و بنیان این برنامه‌ریزی خارج از عرف را به چالش کشیده، آن را ملغی کردند و این مطالبه را فرای صداهایی که گه‌گاه توسط گروه‌های دیگر اجتماعی رنگ و بوی شخصی، صنفی و گروهی به خود می‌گیرد فریاد زدند.  در همین رخداد تلخ، مسافران اتوبوس خبرنگارانی بودند که در ظاهر در رسانه‌های متعلق به تعلقات گوناگون و گاه متضاد فکری مشغول به فعالیت بوده و هستند اما آنچه مسیر و مقصد همه آنها را یکی ساخت، چیزی جز تعهد به پاسداری از حقیقت و در یک واژه «شرف» نمی‌توانست و نمی‌تواند باشد. در این میان بایسته است که اصحاب قدرت، مدیران و صاحب‌منصبان در مواجهه و تعامل با این مظاهر شرف، قدری بیندیشند و از همه مهم‌تر  ادب متعارف و متقابل را رعایت کنند.
یاد و خاطره دو خبرنگار جانباخته را گرامی می‌دارم و به دوستان، خانواده و همکارانشان تسلیت می‌گویم و برای خبرنگاران خدوم این حادثه نیز آرزومند تندرستی و ثبات قدم در حرفه شریفشان هستم.

علی ربیعی
دستیار ارتباطات اجتماعی رئیس‌جمهوری و سخنگوی دولت
۱. یکی از مهمترین موضوعاتی که در پی هر انتخاباتی برای نظام سیاسی اهمیت می‌یابد، میزان مشارکت است. کشورهای در حال‌گذار و نظام‌های صندوق‌بنیاد که سنت‌های دیرین دموکراسی را ندارند، برای پایداری صندوق‌ها نیازمند تحلیل انتخابات و شیوه مشارکت مردم در آن هستند. از سویی در کشورهایی که مردم‌بنیاد هستند و ثبات و امنیت ملی و توفیقات آنها در حل مسائل داخلی و خارجی در گرو مشارکت مردم است نیز برای نظام‌های سیاسی آنها تحلیل آرا و رفتارشناسی رأی‌دهندگان حائز اهمیت است.
ایران به هر دو علت، نیاز به رفتارشناسی مشارکت انتخاباتی دارد. ایران کشوری با سنت ۴۰ ساله دموکراسی در قالب صندوق آراست که اتفاقاً دستخوش نظریات متفاوت و دیدگاه‌های گوناگون، چه برخی قرائت‌های دینی و مذهبی و چه طرفداران سلطنت موروثی است. این باعث شده که از هر دو طرف در معرض چالش‌های نظری قرار داشته و هر آن امکان تغییرات شکلی و معنایی در آن وجود دارد، بنابراین از این نظر رفتارشناسی رأی‌دهندگان برای کشور ما مهم است.
کشورهایی که حدود ۳ قرن پس از مبارزات خونین به این شیوه اداره کشور با صندوق رأی رسیدند، آنها هم بعضاً دچار چالش می‌شوند اما در ایران که صندوق رأی ۴۰ سال قدمت داشته و میزان مشارکت مردم، قدرت ملی آن را تشکیل داده است، رفتارشناسی انتخاباتی اهمیتی مضاعف و حیاتی دارد. قدرت ملی ما بیش از هر چیز دیگر در اقتصادی پویا و حمایت مردمی است که به عنوان قوه محرک این پویایی از سیاست‌های اقتصادی نظام پشتیبانی کنند. متأسفانه در این چهل سال با رشد متوسط پایین‌تر از حد انتظار، آنگونه که شایسته است نتوانستیم در برابر رقبای خود در میان کشورهای در حال توسعه با متوسط رشد سالانه ۷ درصد خودنمایی کنیم. رسیدن به این نقطه مستلزم به میدان آوردن همه استعدادها و نیروهای انسانی همراه با سازماندهی و تخصیص بهینه امکانات، متمرکز بر همان هدف توسعه اقتصادی و اجتماعی کشور است. به‌رغم نارسایی‌ها و عدم دستیابی به مهمترین مؤلفه‌ فیزیکی قدرت ملی - اقتصاد رشد‌یافته که تأثیرات غیرقابل انکار در نظام اقتصاد جهان داشته باشد - همچنان عامل قدرت ملی ما مبتنی بر یک رابطه دموکراتیک اعتمادآمیز بین ملت و دولت و نظام مردم‌سالاری است که اتفاقاً امید در این است معنای درونی و سازوکار عینی در سیاستگذاری توسعه محور را تشکیل دهد. این مؤلفه که در زیربخش خود شامل اعتماد به نفس سیاسی در میان مردم و اعتماد به نظام سیاسی به‌طور توأمان بوده، متأسفانه به علت نارس بودن فرایند دموکراسی صرفاً در پای صندوق رأی متبلور و قابلیت سنجش‌یافته و عیان می‌شود. هرچند این وظیفه هرگز از ما ساقط نمی‌شود که با تکامل مردم‌سالاری نهادینه درون نهادهای برخاسته از انقلاب اسلامی، مقدمات مداخله هرچه بیشتر مردم را در تمامی مراحل نظارتی پیش و پس از برگزاری انتخابات تا تشکیل دولت‌ها مهیا کنیم، اما تا همین‌جا هم می‌توان با رفتارسنجی رأی‌دهندگان و شهروندانی که با استفاده از حق قانونی خود برای تعیین سرنوشت به میدان انتخابات می‌آیند، گرایش‌ها و روندهای سیاسی و اجتماعی را شناسایی کرده و پیام‌های مکنون در آن را استخراج کنیم.
۲. رفتارشناسی رأی‌دهندگان در ساحت علمی قابل بررسی است و متأسفانه تمایل اهل سیاست به علت‌سازی متناسب با خواست سیاسی خود، خطر انحراف و فقدان درک مسأله را به همراه دارد. در این یادداشت بدون اینکه فرصتی برای تعمق علمی و ادعایی وجود داشته باشد صرفاً به ابعاد موضوع اشاره شده و ابراز امیدواری می‌کنم صاحبنظران و متخصصین رفتارشناسی در آینده آن را به طور علمی و تحقیقی مورد واکاوی قرار دهند. البته از وزارت کشور هم انتظار می‌رود که با وسعت نظر، داده‌های اولیه را برای تحلیل در اختیار انجمن‌های علمی و مراکز دانشگاهی قرار دهد.

تاکنون دیدگاه‌های مختلفی در زمینه انتخابات، بیشتر حول محور آرای باطله و یا کفایت میزان مشارکت بحث کرد‌ه‌اند که به هر حال سه گروه از رفتار جامعه را می‌توان از هم تفکیک و تحلیل کرد:
۱- آنانی که پای صندوق‌های رأی آمدند و در انتخابات مشارکت کردند.
۲- آنانی که پای صندوق‌های رأی نیامدند.
۳- آنانی که آمدند و آرای باطله دادند.
البته برای یک تحلیل دقیق‌ نیازمند تفکیک آرا در سطوح جغرافیایی مختلف، از شهرهای بزرگ تا شهرهای کوچک و روستاها هستیم، همچنین در یک مقایسه ماتریسی این میزان مشارکت با زمینه‌های اقتصادی، اجتماعی و سیاسی این مناطق نیز باید تحلیل شود. تحلیل بر اساس این نوع طبقه‌بندی می‌تواند نشان‌دهنده میزان مشارکت در میان طبقات اجتماعی مختلف باشد و علت‌سنجی عدم مشارکت نیز بنابر خواست این طبقات، با وضوح بیشتری قابل تبیین خواهد بود. - به عنوان مثال میزان مشارکت ایرانیان خارج از کشور و کاهش آن در برخی کشورها به ۱۰ درصد و نوع نگرش آنها و یا میزان مشارکت در شهرهای بزرگ با امکانات بیشتر و نوع‌ خواسته‌های آنها می‌تواند ابعادی از رفتارشناسی رأی‌دهندگان را نشان دهد - در حال حاضر به این داده‌ها دسترسی نداریم و این برداشت برگرفته از نتیجه کلی انتخابات است.
دیدگاه‌هایی که تاکنون مطرح شده بنابر علایق سیاسی بوده و بعضاً نوعی ساده‌انگاری فرافکنانه درباره علل این میزان مشارکت بوده است:
۱- در خارج از کشور، طرفداران تحریم اقتصادی که کمپین تحریم انتخابات را راه‌ انداختند، آرای باطله و این میزان مشارکت را نتیجه دعوت خودشان می‌دانند.
۲- گروه دیگر که عمدتاً قصد ندارند کژکارکردی سیاسی در‌خصوص فضای رقابتی را بپذیرند، در تحلیل‌های خود نقش دولت فعلی و صرفاً شرایط اقتصادی را عامل اصلی برشمردند.
۳- گروه دیگری بیشتر به آرایش سیاسی انتخابات و نبودن سلایق مختلف در سبد رأی اشاره کرده و معتقد بودند اگر سلایق بیشتری در سبد انتخاب مردم بود مشارکت بیشتر می‌شد.
درباره میزان مشارکت علل مختلفی مطرح شد؛ عده‌ای گفتند شرایط کرونایی است و عده‌ای پیش‌بینی‌پذیر بودن نتیجه را علت عدم شرکت گسترده دانستند. این دلایل هیچ کدام نمی‌تواند تبیین کننده باشد و به‌طور قطع علت را باید فراتر از این مباحث جست‌وجو کرد چون علل پیش‌گفته در صورت صحت و واقعیت، درصد ناچیزی از علت‌ها را شامل می‌شوند و نوعی تحلیل خوشبینانه، ساده‌انگارانه و انحرافی است.
۳. در یک بررسی اولیه باید اهمیت عدم مشارکت بیش از ۵۰ درصدی واجدان شرایط را ارزیابی کنیم. برای کشوری با شرایط ما، این عدد علائم قابل تأملی دارد گرچه در برخی کشورهای با دموکراسی دیرین و قواعد ساختارمند این میزان مشارکت عادی تلقی شود. بررسی دیگر باید حول این میزان آرای باطله باشد که برای اولین‌بار چنین عددی ثبت شد.
من در این یادداشت به دو نظریه در رفتارشناسی رأی‌دهندگان که می‌تواند علت عدم مشارکت را تبیین کند، اشاره می‌کنم:
الف: نظریه اعتماد سیاسی: بر اساس این تئوری مفهوم اعتماد سیاسی با محک رابطه قدرت بر ترجیحات رأی‌دهی افراد مؤثر است. اگر رابطه قدرت را به دو نوع عمودی و افقی تقسیم کنیم طبعاً اعتماد ناشی از آن نیز به دو صفت تبعی و مشارکتی بیان خواهد شد. در اعتماد تبعی اصالت با تکلیف و آمریت بوده و تفویض امر به بالا است. در اعتماد مشارکتی، برابری حقوقی طرفین فرضی بنیادی است و لذا قرارداد منعقده مابین دو طرف اصالت می‌یابد و اعتماد مشارکتی پدیدار می‌گردد. بر اساس این فرایند، وقتی اعتماد به دولت به مفهوم عام مصداق پیدا می‌کند، آنگاه فرد احساس می‌کند در ساختار تصمیم‌گیری می‌تواند به‌طور جدی مشارکت سیاسی کند که نماد این مشارکت، مشارکت انتخاباتی است. بنابراین ترجیحات رأی‌دهی یک فرد و یا مشارکت انتخاباتی وی تابعی از ضریب اعتماد به نفس سیاسی و اعتماد به دولت به مفهوم عام است.
ب: نظریه انتظار: طبق این نظریه، انگیزه هر عمل و علت بروز هر رفتار خاص تحت تأثیر سه عامل است: انتظار از نتایج (پاداش یا تنبیه) حاصل از یک رفتار معین، جذابیت نتایج در برآوردن نیازهای افراد و اعتقاد به امکان‌پذیری تحقق نتیجه.
این دو نظریه نقش زیادی در تبیین تعداد آرای باطله و میزان مشارکت در انتخابات دارد. یکی از مهمترین دلایل آن پایین آمدن سرمایه و اعتماد اجتماعی است که در بیش از یک دهه دلایل زیادی برای کاهش میزان آن وجود داشت؛ اولین و مهمترینش ناامیدی به تغییر از طریق صندوق بود. شرایطی پیش آمد که طبقه متوسط و ساکنین شهرهای بزرگ در اینکه صندوق می‌تواند شرایط آنها را تغییر دهد، دچار تردید شدند. مطالعات اولیه در آمارها نشان می‌دهد میزان مشارکت در شهرهای بزرگ کاهش یافته است.
این روند کاهش مشارکت در شهرهای بزرگ از انتخابات مجلس یازدهم شروع شد. در آن زمان کسی اهمیت نداد که به عنوان مثال در یکی از شهرها تعداد آرای فرد منتخب، ۲ هزار نفر بیش از ناظران بر صندوق‌ها در آن حوزه بوده است. شاید برخی انتخابات مجلس با مشارکت پایین اما مجلسی مطلوب را به عنوان پیروزی قلمداد کنند اما این تصور غلط بدون یک آینده‌نگری، از ضرورت نقش مردم در مشارکت و تحول و پیشرفت کشور تغافل کرده است. اتفاقاً همان‌گونه که در نظریه اعتماد سیاسی بیان شد، میزان مشارکت را با سنجه سرمایه اجتماعی باید بررسی کنیم.
البته بنا بر نظریه انتظار، فقدان امید به نتایج صندوق نیز می‌تواند تبیین‌گر این میزان مشارکت باشد. بی‌سامانی سیاسی باعث شد نظام تبلیغاتی که نمی‌توان به نقش صداوسیما در آن اشاره نکرد، در ناامیدی مردم از نتایج صندوق پس از سال ۹۲ بسیار مؤثر عمل کردند. از سال ۹۲ غالب تریبون‌های رسمی به خطای انتخاب مردم اشاره و بر هیچ‌انگاری دستاوردها تأکید می‌کردند. برساخته شدن عدم دستاورد مردم و بی‌اثری رأی یکی از علل مهم ناامیدی بود. موارد مهمی مثل برجام و یا تدبیر برای شکست تحریم در مردم احساس دوگانگی عمیقی ایجاد کرد. طرح مسائلی مانند فساد همه‌گیر و باورپذیر شدن چپاول جامعه توسط ساخت قدرت این احساس را شدت بخشید. در این میان نمی‌توان به نقش تعارض‌های ساختاری، دوگانه‌های ساختاری فراوان و اصطکاک‌های سیاسی که به کاستن توان اجرایی و خنثی کردن برنامه‌ها منجر می‌شد و به ناکارآمدی‌ها فزونی بخشید نیز در کاستن از امید و اعتماد اشاره نکرد. کنش وقتی صورت می‌پذیرد که افراد احساس کنند امکان‌پذیری کنش وجود دارد و در نتیجه آن کنش به نتایج مطلوبی خواهند رسید.
وقتی ناامیدی از صندوق ۸ سال در ذهن مخاطب نشسته باشد طبیعی است که انتظار مشارکت پایین خواهد آمد. همان‌گونه که ذکر شد این تبیین‌ها نیاز به بحث بیشتری دارد و قطعاً دیدگاه‌های نویسنده نمی‌تواند تبیین‌کننده همه ماجرا باشد. امیدواریم پژوهشگاه‌ها و انجمن‌های علمی این مسأله مهم را مورد توجه خود قرار دهند، زیرا صندوق‌ها برای ما صرفاً یک عامل جابه‌جایی قدرت و دولت نیست بلکه پیشرفت و ثبات ایران و حتی تقویت امنیت ملی به آن بستگی دارد و نباید بی‌تقاوت از کنار آن بگذریم.